حورالعين بهشتي و ازدواج با آنان
“قاصرات الطرف” كه در ابتداي همين آيه آمده است، مي‌گويد: يعني زوج‌هايي هستند كه نگاهشان فقط براي شوهرانشان است و به هيچ كس غير از شوهرانشان رغبتي ندارند.
يكي از نعمت‌هاي بزرگي كه خداوند براي بندگان مؤمن و با تقوا در نظر گرفته است بهشت و نعمت‌هاي فراوان و جاويدان آن است. البته رضا و خشنودي خداوند از آن‌ها، بالاترين پاداش است. تنها چيزي كه باعث ورود به بهشت است، ايمان و عمل صالح انسان در اين دنيا است و هر چه ايمان انسان، بيشتر و اعمال صالحش فراوان‌تر باشد، مقام او در بهشت بالاتر است و فرقي ميان زن و مرد نيست. هر انساني مي‌تواند به چنين مقاماتي برسد. خداوند مي‌فرمايد: “هر كس از مردان يا زنان كه عمل صالحي انجام دهد، و ايمان هم داشته باشد به درستي كه وارد بهشت مي‌شوند و بدون حساب در آن جا روزي دريافت مي‌كنند”.[۱]
بهشت جاي تكليف نيست؛ چرا كه با وجود تكليف بايد بهشت و جهنم ديگري پديد آيد تا نتيجۀ اعمال جديد در آن به انسان داده شود و اين امر همين گونه ادامه خواهد داشت. در حالي كه خداوند تمام نعمت‌هاي بهشتي را پاداش اعمال همين دنياي ما و ايمان و عمل ما مي‌داند. از مجموع آيات و روايات استفاده مي‌شود كه هر چه بهشتيان بخواهند در اختيارشان گذاشته مي‌شود[۲]، از جمله يكي از نعمت‌هاي بهشتي، حورالعين است كه در اختيار مردان مؤمن گذاشته مي‌شود.
حور جمع حوراء به معناي زني است كه سفيدي چشمش بسيار سفيد و سياهي آن نيز بسيار سياه باشد و يا به معناي زني است كه داراي چشمان سياه چون چشم آهو باشد، “عين” جمع كلمۀ “عيناء” به معناي درشت چشم است، و ظاهراً حورالعين موجوداتي غير از زنان دنيا هستند.[۳] خداوند در مورد آنان مي‌فرمايد: “حورالعين را به ازدواج آن‌ها درمي آوريم”.[۴] بنا بر تفسير اغلب مفسّران، ازدواج به معناي دنيوي آن، در بهشت وجود ندارد. پس اين جا، نزديك كردن و عطا كردن حورالعين از طرف خداوند به بندگان بهشتي‌اش مراد است.[۵]
از صفات بيان شده براي حورالعين در قرآن و بعضي روايات مي‌توان چنين استفاده كرد كه حورالعين در بهشت بيش از يك همسر ندارد؛ زيرا خداوند در مورد صفات حورالعين مي‌فرمايد: “…نه هيچ انساني قبل از ايشان (قبل از آن شخص بهشتي) آن‌ها را لمس كرده و نه هيچ جنّي”.[۶]
مرحوم مجلسي در تفسير “قاصرات الطرف” كه در ابتداي همين آيه آمده است، مي‌گويد: يعني زوج‌هايي هستند كه نگاهشان فقط براي شوهرانشان است و به هيچ كس غير از شوهرانشان رغبتي ندارند.[۷]
اما آيا زنان دنيايي هم همين گونه‌اند يا نه؟ شايد بتوان گفت كه اگرچه اهل بهشت هر آنچه در بهشت بخواهند بر ايشان آماده است، اما هرگز درخواستي به عنوان تعدّد زوجات ندارند. همان گونه كه زنان پاك در دنيا، چشم به غير از همسر خود ندارند، در بهشت هم كه جاي پاكان است، خواهان زوج‌هاي متعدد براي خود نيستند.
در روايتي از امام صادق (ع) در مورد ازدواج مرد و زن زميني در بهشت سؤال شد، حضرت فرمودند: “اگر رتبۀ زن بالاتر بود و خواست با مرد زميني‌اش ازدواج كند مي‌تواند او را انتخاب كند (و مرد نمي‌تواند وي را انتخاب كند) كه در اين صورت مرد همسر او مي‌گردد، ولي اگر رتبۀ مرد بالاتر بود او مي‌تواند زن را اختيار كند (اين جا زن چنين حقّي ندارد) كه در اين صورت، زن يكي از همسران مرد مي‌شود”؛[۸] يعني زن يكي از همسران مرد مي‌شود، ولي مرد تنها همسرِ زن مي‌گردد، اين مطلب را برخي ديگر از روايات نيز بيان مي‌كند.
همچنين در روايتي از پيامبر اكرم (ص) نقل شده كه فرمودند: “زن اگر در دنيا دو شوهر داشته(البته منظور همزمان نيست) در آخرت هر كدام را كه بهتر ديد (از حيث اخلاق) انتخاب مي‌كند”.[۹] حضرت نفرموده اند كه مي‌تواند هر دو را انتخاب كند، بلكه فرمود بهترين آن‌ها را انتخاب مي‌كند.
در پايان تذكر اين نكته به جا است كه براي خدمت گزاري بهشتيان، “غلمان” هايي وجود دارد و در اين بين فرقي ميان زن و مرد نيست.
قرآن مجيد در اين باره مي‌فرمايد: “پيوسته بر گردشان نوجواناني براي (خدمت) آنان گردش مي‌كنند كه چون مرواريدهاي درون صدفند”.[۱۰]
ظاهر اين آيه آن است كه پسران زيباي بهشتي فقط براي خدمت گزاري بهشتيان آفريده شده اند.